ཉི་གཏད་ས་
འདབ་པའི་ཉི་བརྟེན་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་ནི་སི་ཁྲོན་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཀྲོའུ་ཡི་ལྷོ་རྒྱུད་དུ་གནས་པ་དང་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་མཚོ་བོད་ས་མཐོའི་ཤར་རྒྱུད་དང་འཕྲེད་རྒྱུག་རི་རྒྱུད་དུ་གནས་པས་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་དང་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་གྲགས་ཅན་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་གཏོགས་ཀྱི་ཡོད། ཉི་སྟེང་གི་བོད་སྐད་ནི་“ཉི་གཏད་བྱ་ཡུལ་”ཡིན་ཞིང་།གཉན་ཆེན་གངས་དཀར་རི་གསུམ་མགོན་པོ་ཡང་ཟེར།དེ་ནི་“གནས་མཆོག”གི་དོན་ཡིན། ཁོང་ཚོའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གདོད་མའི་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་དང་།ཕོ་ཉ།ངོ་མཚར་ཅན།མཛེས་མ།མཛེས་སྡུག་བཅས་ཀྱི་རང་བྱུང་མཛེས་ལྗོངས་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་ཀུན་ཏུ་སྐད་གྲགས་ཆོད་ཅིང་།དེ་ནི་གཙོ་བོ་“ལྷ་གནས་རི་དང་།ཀྲུང་དབྱང་མའེ་ཡུང་།ཤ་ནུའོ་རྡོ་རྗེ”བཅས་གནས་རི་གསུམ་དང་ཉེ་འཁོར་གྱི་ཆུ་བོ་དང་།མཚེའུ།རི་མཐོའི་ན་ཁ་བཅས་ལས་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།གངས་ལྗོངས་ས་མཐོའི་ཆེས་མཛེས་ཤོས་ཀྱི་རྩྭ་ཐང་ཚང་མ་དེར་འཛོམས་ཡོད་པ་རེད། ས་གནས་དེ་གའི་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་དང་འདྲ་བར་རྐང་ཐང་མར་རི་སྐོར་རྒྱག་པ་ནི་ཉི་བརྟེན་གྱི་མཛེས་ལྗོངས་མྱོང་རོལ་བྱེད་པའི་བྱ་ཐབས་ཡག་ཤོས་ཤིག་རེད། འོན་ཀྱང་ཉི་བརྟེན་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ས་བབ་མཐོ་ཙམ་ཡོད་པས་རྐང་ཐང་མར་སྐྱོད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོར་ལུས་ཤུགས་ངེས་ཅན་ཞིག་དགོས་ཀྱི་ཡོད། /p>
སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླའི་བླ་སྲོག་
ཉི་བརྟེན་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་ནི་རི་མཐོའི་གྲོག་རོང་རིགས་ཀྱི་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་ཡིན་པ་དང་།ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི་2900ནས་སྨི་6032བར་དང་།མངའ་ཁོངས་རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་ངོས་གྲུ་1344ཡོད་པས།དེ་ནི་ཀྲུང་གོའི་མིག་སྔར་ཉར་ཚགས་ཆ་ཚང་ཤོས་དང་ཆེས་གདོད་མའི་རི་མཐོའི་རང་བྱུང་སྣོད་བཅུད་མ་ལག་གི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་།འཛམ་གླིང་ཐོག་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་རི་མཐོའི་གྲོག་རོང་གི་རང་བྱུང་མཛེས་ལྗོངས་མངོན་ཡོད་པས།དེ་ནི་ཀྲུང་གོའི་སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླའི་སྣོད་བཅུད་ཡུལ་སྐོར་ཁུལ་གྱི་ལྟེ་བ་ཞིག་རེད། སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ཤར་ངོས་སུ།གངས་རི་གསུམ་གནམ་ལ་བབས། བྱང་རིའི་ལྷ་གནས་རི།རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་མཐོ་ཚད་སྨི་༦༠༣༢ཡོད། ལྷོ་ཧྥེང་དབྱང་མའེ་ཡུང་དང་ཤར་ཧྥེང་ཤ་ལང་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ས་བབ་མཐོ་ཚད་སྨི་5958ཟིན་གྱི་ཡོད། གངས་རི་གསུམ་གྱི་དབྱིབས་ནི་ཀྲོང་ངེར་འགྱིང་ཞིང་ཕན་ཚུན་ཁ་གཏད་དུ་ལངས་པ་དང་། དེ་ནི་ཀྲུང་གོའི་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་བོད་རིགས་ས་ཁུལ་དུ་གངས་ལྗོངས་ཀྱི་གནས་རི་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བརྒྱད་པར།སློབ་དཔོན་ལེན་ཧྭ་ཧྲིན་གྱིས་གངས་རི་གསུམ་པོར་འོད་ཟེར་འཕྲོ་བ་དང་།ནང་བསྟན་གྱི་མགོན་པོ་གསུམ་སྟེ།སྤྱན་རས་གཟིགས།འཇམ་དབྱངས་དང་།དབྱང་མའེ་ཡུང་།ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་བཅས་ཀྱི་མིང་ལ་མགོན་པོ་ཞེས་བཏགས་པས།དེ་ལ་མགོན་པོ་གསུམ་གྱི་གངས་རི་ཞེས་ཀྱང་འབོད། /p>
རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་
ཉི་སྟེང་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ།1996ལོའི་ཟླ་3པར་འདབ་པ་རྫོང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ཆོག་མཆན་བཀོད་པ་བརྒྱུད་རྫོང་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་དུ་གྱུར་ནས་ཉི་སྟེང་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་དོ་དམ་ཅུས་བཙུགས་པ་རེད། 1997ལོའི་ཟླ་5པར།དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ཉི་བརྟེན་ཀྲོའུ་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོབ་ཁུལ་དུ་ཆོག་མཆན་བཀོད་དེ་དོ་དམ་ཁྲུའུ་བཙུགས་པ་དང་། ལོ་དེའི་ཟླ་12པར།སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་པ་བརྒྱུད་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོབ་ཁུལ་དུ་གྱུར། 2001ལོའི་ཟླ་6པར་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་པ་བརྒྱུད་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་དུ་གྱུར་པ་རེད། 2003ལོའི་ཟླ་7པའི་ཚེས་10ཉིན། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་གསོ་ཚན་རིག་རིག་གནས་རྩ་འཛུགས་ཀྱིས་“འཛམ་གླིང་གི་མི་དང་སྐྱེ་དངོས་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་དྲ་བའི་ཁོངས་མིའི་”ཁོངས་མིར་བརྩིས། 2010ལོར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་A4རིམ་པའི་ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པའི་ངང་བཏོད་པ་དང་།2016ལོར“རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གཏོད་པའི་བྱེད་སྒོའི་དཔེ་སྟོན་ཚན་པར”བདམས་པ་དང་2018ལོར“སི་ཁྲོན་ས་ཁོངས་ཧྲིལ་པོའི་ཡུལ་སྐོར་བྲིན་ཚོང་ཁྱབ་སྤེལ་བྱ་དགའ”ཐོབ་པ་མ་ཟད།“གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་ཕྱི་ཁོངས་ཀྲུང་གོ་བའི་ལོ་འཁོར་གྱི་པར་རྒྱག་བྱ་ཡུལ་རྩེ་གྲ”དང“སི་ཁྲོན་གྱི་གངས་འཁྱགས་ཡུལ་སྐོར་བྱ་ཡུལ་ཆེ་གྲས་བཅུར”བདམས་པ་དང་།2019ལོའི་ཟླ་4པར་འདབ་པའི་ཉི་བརྟེན་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ཀྱི་བྱ་དགའ་མཐོ་ཤོས་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད།
སྐར་མའི་གོ་ལའི་སྟེང་གི་དག་ཞིང་མཐའ་མ།
འདབ་པའི་ཉི་སྟེང་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་ལྗོངས་ལྟ་ན་སྡུག་པ་དང་འགྱུར་ལྡོག་དཔག་དཀའ་བས་རང་རྒྱལ་གྱི་འཕྲེད་རྒྱུག་རི་རྒྱུད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གངས་རིའི་མཛེས་ལྗོངས་དང་དེ་དང་འཚམ་པའི་ནགས་ཚལ་སྣོད་བཅུད་མ་ལག་དང་།རི་མཐོའི་མཚེའུ།འཁྱགས་རོམ་དང་གྲོག་རོང་།ས་མཐོའི་འཁྱོག་རྒྱུགགྲོག་རོང་།རྩྭ་ཐང་སོགས་ཡོད། དེ་གར་ཁྲུང་ཀུའུ་འཇའ་ཚོན་དང་།འཁྱགས་ཆུའི་རྦབ་ཆུ།ཉི་འོད་འཕྲོ་བའི་ལྷ་གནས་རིའི་གངས་རིའི་གངས་རི།ལྷ་གནས་རིའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འོད་འཛེགས།ཁ་དོག་ལྔའི་རྒྱ་མཚོ་སོགས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། འདབ་པའི་ཉི་སྟེང་གི་གངས་རི་ཆེན་པོ་གསུམ།ལྷ་གནས་རི་དང་།ཀྲུང་དབྱང་མའེ་ཡུང་།ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་བཅས་ནི་ཉི་སྟེང་གི་བོད་དམངས་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པའི་སྲུང་རིར་བརྩི་ཡི་ཡོད། འདབ་པའི་གྲོང་དུ་ད་དུང་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་མཚོ་མང་གསུམ་དང་།འོ་མའི་རྒྱ་མཚོ།ཚོན་མདོག་སྣ་ལྔའི་རྒྱ་མཚོ།མུ་ཏིག་རྒྱ་མཚོ།གངས་ཆུ་ལས་གྲུབ་པའི་མཚེའུ་བཅས་ཡོད་ཅིང་།རྟག་ཏུ་མཛེས་ལ་ཡིད་ཀྱི་བརྟན་པ་འཕྲོག་གི་ཡོད།གངས་རི་དེ་ཚོན་མདོག་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་ནགས་ཚལ་གྱིས་བརྒྱན་ཡོད་པ་དང་།གྲོག་རོང་གི་མཚེའུ་ཡི་གྲིབ་གཟུགས་ཀྱང་དེ་གར་པར་ལེན་རྒྱུར་དགའ་པོ་བྱེད་མཁན་ཚོའི་ལྷ་ཡུལ་དུ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད།
ལོ་ཁེ་འཚོལ་ཞིབ་དང་ཤི་འར་ཏུན་གྱི་འཆར་སྣང་།
1928ལོར།ཨ་མེ་རི་ཁའི་རྩི་ཤིང་རིག་པ་བ་དང་མྱུལ་དཔྱད་པ་ཡུའེ་སེ་ཧྥུ·ལོ་ཁོ་ས་འདིར་ཡོང་ནས་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་པ་མ་ཟད།ཁྲུང་ཀུའུ་དགོན་དུ་ཆུང་སྡོད་བྱས། རྒྱལ་ནང་དུ་ལོག་རྗེས་ཨ་རིའི《རྒྱལ་ཁབ་ས་ཁམས་དུས་དེབ》ཐོག་རྩོམ་ཡིག་སྤེལ་བ་མ་ཟད།པར་ལེན་ཁང་གི་པར་ཡང་བཀོད་པ་དེས་ཉི་བརྟེན་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་དང་དབྱིན་ཇིའི་རྩོམ་པ་པོ་ཀྲན་མུའུ་སི·ཤིའར་ཏུན་གྱིས《ཡལ་བའི་སའི་སྙོམས་ཐིག》ཅེས་པ་བྲིས་པར་འཆར་སྣང་གི་ནུས་པ་ཐོན་ཡོད། 《ཡལ་བའི་སའི་སྙོམས་ཐིག》ཁྲོད་སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླའི་བླ་མ་དགོན་གྱི་མ་དཔེ་ནི་འདབ་པའི་ཉི་བརྟེན་བྲག་མགོ་དགོན་ནས་བྱུང་བ་དང་།“འཛམ་གླིང་གསར་པ་དེ་ཟླ་བ་སྔོན་པོའི་གྲོག་རོང་དུ་གནས་ཡོད།རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་ངོ་མཚར་དེ་གར་ཐོན་གྱི་ཡོད”ཅེས་བཤད།
ཁྱོད་ཀྱི་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ནས་ཕེབས་པའི་ལམ་བར་དུ་།
གློག་བརྙན《ཁྱེད་ཀྱི་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ནས་ཕེབས་པའི་ལམ་བུ》ཞེས་པ་དེ་ཀྲང་ཅ་ཅ་ཅ་ཡི་མིང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་བརྩམས་སྒྲུང་ནས་བཟོ་བཅོས་བརྒྱབ་ཅིང་།གློག་བརྙན་པར་ལེན་བྱ་ཡུལ་གྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་།གངས་རི་དང་།སྤང་ལྗོངས།མཚེའུ།ནགས་ཚལ།འཁྱགས་རོམ།གྲོག་རོང་སོགས་རང་བྱུང་མཛེས་ལྗོངས་ཡོད་པའི་འདབ་པའི་ཉི་བརྟེན་ཉི་བརྟེན་གྱི་སྐད་གྲགས་ཆོད་ཡུལ་དུ་མི་དེ་བས་མང་བས་ཤེས་རྟོགས་དང་གཅེས་སྐྱོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། “ངས་ཁ་རོག་གེར་ཁྱེད་ལ་བཤད་རྒྱུར།ས་ཆ་ཞིག་ལ་འབྲས་གྲོང་ཟེར།ང་དང་ང་ཆེས་དགའ་སའི་མི་ཚོ་མཉམ་དུ་དེར་སོང་ནས་སྔོ་ཞིང་དྭངས་པའི་ནམ་མཁའ་དང་།དཀར་པོ་ཡིན་པའི་གངས་རིའི་རི།གསེར་མདོག་ཅན་གྱི་རྩྭ་ཐང་།སྟོན་དུས་ཀྱི་བྱིས་སྒྲུང་བཅས་ལ་བལྟ་དགོས། ”
ཤད་པ་ལྷ་ཡི་མེ་
འདབ་པའི་ཉི་སྟེང་དུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རང་བྱུང་མཛེས་ལྗོངས་ཡོད་པ་མ་ཟད།གནའ་བོའི་བབ་ཆགས་ལ་གཏིང་ཟབ་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རིག་གནས་སྣང་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མཛེས་ལྗོངས་ཀྱང་ཡོད། ཁམས་པའི་ས་གཞི་ཆེ་མོའི་ཐོག་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་རིག་གནས་ལས་དད་སེམས་ཟབ་མོ་མཚོན་པ་དང་།རྒྱན་གོས་རིག་གནས་ལས་གནའ་བོའི་བབ་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུན་འཛིན་མངོན་པ།གླུ་གར་རིག་གནས་ལས་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་པ།གྲོང་མིའི་རིག་གནས་ལས་བོད་བཟོའི་བཟོ་བཀོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་པ།ཡུལ་རྫ་ཆས་རིག་གནས་ཀྱིས་བོད་བཟོའི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་པ།ཡུལ་རྫ་ཆས་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པ་སོགས་དེ་དག་ཚང་མའི་ཐོག“ཤམ་བྷ་ལ་”གི་ཞི་མཐུན་རྣམ་པ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད།
